Jerzy Dudek był bramkarzem reprezentacji Polski oraz takich piłkarskich potęg jak FC Liverpool czy Real Madryt. Najbardziej zapamiętam go z tak zwanego „Dudek dance”, kiedy to w pamiętnym finale Ligi Mistrzów (Liverpool – Milan w 2005 roku) pokazał w serii rzutów karnych swoje piłkarskie i taneczne umiejętności. Prywatnie darzony dużą sympatią i szacunkiem ze względu na solidność gry między słupkami oraz braku udziału w skandalach. Piłka nożna była dla niego najważniejsza. Dlaczego nie zagrał w barwach Arsenalu? Czego zazdrości mu Guti i jak teraz wygląda życie „Jurka”?
Data i miejsce urodzenia: 23 marca 1973, Rybnik
Narodowość: Polska
Pozycja na boisku: bramkarz
Wzrost: 187 cm
Spis treści
1. Największe osiągnięcia
Reprezentacja
- udział w Mistrzostwach Świata w Korei Południowej i Japonii (2002)
Jerzy Dudek został zdobywcą następujących pucharów:
Międzynarodowe klubowe
- Liga Mistrzów UEFA (2004/2005)
- Superpuchar Europy (2005)
Klubowe
- Mistrzostwo Holandii (1998/1999)
- Superpuchar Holandii (1999)
- Puchar Ligi Angielskiej (2002/2003)
- Wicemistrzostwo Anglii (2001/2002)
- Puchar Anglii (2005/2006)
- Tarcza Wspólnoty (2006)
- Mistrzostwo Hiszpanii (2007/2008)
- Superpuchar Hiszpanii (2008)
- Puchar Króla (2010/2011)
Indywidualne
- Najlepszy bramkarz Eredivisie (1998/1999, 1999/2000)
- Najlepszy zawodnik Eredivisie w plebiscycie gazety „De Telegraaf” (1999/2000)
- Piłkarz Roku w plebiscycie magazynu „Piłka Nożna” (2000)
- Piłkarz Roku w plebiscycie magazynu „Sport” (2000, 2001)
2. Kariera klubowa
2.1 Górnik Knurów (1985-1991)
Swoją przygodę z piłką Jerzy Dudek rozpoczął dopiero w wieku 12 lat, kiedy trafił do trampkarzy Górnika Knurów.
Zanim na stałe zagościł między słupkami jako bramkarz, w jednym z sezonów zagrał nawet kilkanaście spotkań w roli lewego obrońcy. W 1988 roku Jerzy Dudek grał w drużynie juniorów, a 3 lata później w pierwszym zespole.
2.2 Concordia Knurów (1991-1995)
W 1992 roku Dudek Jerzy zaliczył swój debiut w III lidze, gdzie w barwach Concordii Knurów wystąpił łącznie w 115 meczach. Polska liga poznała już fenomen Polaka.
2.3 Sokół Tychy (1996)
Na dalszym etapie kariery bramkarza wypatrzył trener Bogusław Kaczmarek, który ściągnął Jerzego Dudka do Sokoła Tychy – występującego w Ekstraklasie. W najwyższej krajowej klasie rozgrywkowej – Jerzy Dudek zadebiutował 16 marca 1996 roku w przegranym 2:0 spotkaniu wyjazdowym z Legią Warszawa. Po kilku miesiącach i rozegraniu w tyskim zespole 15 ligowych spotkań, na dobre pożegnał się z rodzimą klubową piłką nożną i kontynuował dalszą karierę i grę, broniąc bramki drużyny poza granicami Polski. Zagraniczna liga holenderska powitała go z otwartymi ramionami.
2.4 Feyenoord Rotterdam (1996-2001)
- Mistrzostwo Holandii (1998/1999)
- Superpuchar Holandii (1999)
Kariera zagraniczna Dudka zaczęła się już, kiedy miał 23 lata. Jerzy Dudek zbierał już wtedy kolejne piłkarskie szlify w kraju wiatraków i tulipanów, gdzie 19 sierpnia 1996 roku podpisał kontrakt z holenderskim Feyenoordem Rotterdam – występującym w Eredivisie. W pierwszym sezonie był jedynie zmiennikiem sławnego Ed de Goey’a, a na swój debiut w roli podstawowego goalkeepera Feyenoordu przyszło mu czekać blisko rok. Wreszcie w dniu 13 sierpnia 1997 roku – od pierwszych minut stanął w bramce holenderskiej ekipy w meczu II rundy kwalifikacji do imprezy, jaką była Liga Mistrzów, przeciwko fińskiemu Jazz Pori (wygrana Feyenoordu 6:2).
Pierwszy poważny sukces w barwach czerwono-biało-czarnych nadszedł w sezonie 1998/1999, kiedy cztery kolejki przed tym, kiedy zakończyła się liga, Feyenoord z Dudkiem w bramce zapewnił sobie Mistrzostwo Holandii. W tym samym sezonie Polak, Jerzy Dudek, został również uhonorowany nagrodą dla najlepszego bramkarza Eredivisie.
Indywidualne wyróżnienie dla najlepszego goalkeepera w lidze holenderskiej Jerzy Dudek zdobył także w kolejnym sezonie 1999/2000, co było dla niego małym pocieszeniem po zajęciu w rozgrywkach Eredivisie 3. miejsca.
W roku 1999 klub Feyenoord w składzie z Jerzym Dudkiem sięgnął po Superpuchar Holandii, pokonując w finale wielki Ajax Amsterdam 3:2. Warto wspomnieć, że od roku 1999 Jurek mógł w Feyenoordzie porozmawiać po polsku, ponieważ drużynę zasilił inny reprezentant naszego kraju – Tomasz Rząsa.
Solidna postawa Dudka sprawiła, że polskim bramkarzem zainteresowało się kilka europejskich potęg. Ostatecznie, mimo iż do końca kontraktu pozostały mu jeszcze 2 lata.
W sierpniu 2001 roku Jerzy Dudek przeszedł do Liverpoolu za rekordową wówczas kwotę odstępnego 7,4 mln. EUR. Przez 15 kolejnych lat za żadnego polskiego piłkarza nie zapłacono więcej niż za Jerzego Dudka w roku 2001. Po rozegraniu 139 meczów ligowych w barwach Feyenoordu, Jerzy Dudek pojawił się więc na Anfield (stadion Liverpoolu), a kiedy grał dla angielskiego klubu, jego kariera później nabrała rozpędu.
2.5 Liverpool (2001-2007) i finał Ligi Mistrzów
- Wicemistrzostwo Anglii (2001/2002)
- Puchar Anglii (2005/2006)
- Liga Mistrzów UEFA (2004/2005)
- Superpuchar Europy (2005)
- Puchar Ligi Angielskiej (2002/2003)
- Tarcza Wspólnoty (2006)
Po podpisaniu w Warszawie 5-letniego kontraktu z angielskim potentatem, Jerzy Dudek zadebiutował w Premier League 8 września 2001, a przeciwnikiem Liverpoolu w Premier League była wówczas ekipa Aston Villi. Dudek wystąpił w 35 spotkaniach sezonu 2001/2002, walnie przyczyniając się do wywalczenia przez klub z Anfield Wicemistrzostwa Anglii (tytuł zdobył Arsenal Londyn).
Z końcem 2002 roku, w meczu z Manchesterem United popełnił fatalny błąd, po którym piłka przeleciała mu między nogami, a akcję wykończył Diego Forlan.
Ten incydent kosztował go utratę na pewien czas miejsca w bramce Liverpoolu. Kilka miesięcy później Jerzy Dudek wykorzystał okazję do rehabilitacji, bowiem Liverpool w bramce z Polakiem – pokonał MU w finale Pucharu Ligi Angielskiej 2:0. Trener Rafael Benitez obdarzył Dudka zaufaniem i w sezonie 2004/2005 powoływał go w najważniejszych spotkaniach z udziałem The Reds.
Najszczęśliwszym i najważniejszym dniem w karierze piłkarskiej Jerzego Dudka była pamiętna data 25 maja 2005 roku i Liga Mistrzów, kiedy to Liverpool grał w finale Ligi Mistrzów przeciwko włoskiemu AC Milan. Gdy Milan prowadził do przerwy w Stambule 3:0 – po golu P. Maldiniego i dwóch trafieniach H. Crespo – niewielu wierzyło, że losy meczu mogą się jeszcze odwrócić. A jednak! Po przerwie mecz nabrał tempa, a odmieniona drużyna The Reds w zaledwie 6 minut trzykrotnie umieściła piłkę w bramce Włochów (S. Gerard, V. Šmicer, X. Alonso).
W końcówce dogrywki, dzięki intuicyjnej reakcji, Jerzy Dudek dwa razy powstrzymał grę A. Shevchenko – najpierw wybronił strzał jego piłki głową, a sekundę potem dobitkę z bliskiej odległości. Liga Mistrzów z 2005 roku jest jednym z największych momentów jego kariery. Obronie Dudka przyznano 3. miejsce wśród najbardziej efektownych parad bramkarskich w dziejach futbolu.
Okazało się, że był to dopiero początek olbrzymich emocji i wielkiego show Polaka, Jerzego Dudka, którego fenomenalne parady w konkursie rzutów karnych, poprzedzone szalonymi tanecznymi wyczynami, zupełnie zdezorientowały wykonawców „jedenastek” z Milanu.
Obszerny skrót finału tutaj:
Polski bramkarz obronił dwa karne, „Dudek dance” stał się prawdziwym hitem Internetu, a mecz został uznany za jeden z najbardziej pasjonujących finałów w historii imprezy, jaką jest Liga Mistrzów UEFA.
Niestety radość nie trwała wiecznie. Po tym jak Jerzy Dudek doznał w lipcu 2005 roku kontuzji łokcia, w trakcie treningu, stracił pozycję podstawowego bramkarza Liverpoolu. Jego miejsce zajął Jose Reina – sprowadzony przez Beniteza w zastępstwie za Polaka. Jerzy Dudek opuścił Anfield po sezonie 2006/2007.
W barwach Liverpoolu rozegrał łącznie 127 ligowych meczów.
Jako piłkarz The Reds, Jerzy Dudek dwukrotnie nominowany był w plebiscycie UEFA na najlepszego bramkarza w Europie. W roku 2002 musiał jednak uznać wyższość Olivera Kahna, natomiast w 2005 roku trofeum to ostatecznie zgarnął Petr Čech.
2.6 Real Madryt (2007-2011)
- Mistrzostwo Hiszpanii (2007/2008)
- Superpuchar Hiszpanii (2008)
- Puchar Króla (2010/2011)
Jerzy Dudek przeszedł do Realu Madryt na zasadzie wolnego transferu w wieku 34 lat, ze świadomością, że będzie jedynie zmiennikiem gwiazdora „Królewskich”, jakim był Iker Casillas.
W inauguracyjnym sezonie (2007/2008) wywalczył z drużyną Mistrzostwo Primera Division, chociaż wystąpił zaledwie w jednym meczu ligowym. Do swojej bogatej kolekcji europejskich trofeów Jerzy Dudek dołożył w 2011 roku Puchar Króla, po wygranej Realu w finale tych rozgrywek przeciwko Barcelonie (1:0).
Ostatni mecz w Primera Division Dudek i Real zagrali przeciwko UD Almeria (21 maja 2011 roku), po którym Dudek w wieku 38 lat, zakończył swoją karierę w klubowej piłce nożnej.
Pomimo że w trakcie swojego pobytu w Madrycie Jerzy Dudek zagrał w barwach Realu tylko w 12 meczach (2 w lidze, 8 w krajowym pucharze, 2 w europejskich pucharach), to schodząc z boiska w 78. minucie – został godnie pożegnany przez kolegów z zespołu, klubu oraz kibiców:
Dudek do dziś z dużym sentymentem wspomina iście królewskie pożegnanie na Santiago Bernabéu i SMS-a od Guti’ego, w którym wychowanek Realu zazdrościł mu specjalnie utworzonego przez piłkarzy szpaleru. Mimo iż w Realu Madryt nie odgrywał pierwszoplanowej roli ani nie aspirował do bycia celebrytą, Dudek cieszył się olbrzymim szacunkiem w szatni za swoje dotychczasowe dokonania w obronie bramki, które miał na koncie.
Poniżej kompilacja z serii „best saves” (najlepsze obrony) w wykonaniu Jerzego Dudka:
3. Jerzy Dudek – kariera reprezentacyjna
- udział w Mistrzostwach Świata w Korei Południowej i Japonii (2002)
W młodzieżowej reprezentacji Polski Jerzy Dudek zadebiutował dopiero w połowie 1996 roku przeciwko Argentynie, jednak wiek sprawił, że w U-23 zdążył rozegrać jeszcze tylko jeden mecz. W tym samym roku Polak otrzymał już powołanie na towarzyskie spotkanie seniorskiej reprezentacji z Rosją, ale pełnił w tym meczu piłki nożnej rolę rezerwowego. Jerzy Dudek zaliczył boiskowy debiut w pierwszej reprezentacji za kadencji Janusza Wójcika – 25 lutego 1998 roku w zwycięskim pojedynku towarzyskim z ekipą Izraela (2:1).
W roku 1999 kadrę przejął Jerzy Engel, a Jerzy Dudek został podstawowym bramkarzem reprezentacji. W ramach eliminacji do Mistrzostw Świata 2002 Dudek zagrał we wszystkich 10 meczach kwalifikacyjnych, walnie przyczyniając się do wygrania przez Polskę swojej grupy. W Korei Południowej i Japonii nasza reprezentacja odpadła jednak w fazie grupowej, o czym zadecydowały porażki z Koreą Płd. (0:2) i Portugalią (0:4). Na pożegnanie z Mundialem, drużyna Polski ograła zespół Stanów Zjednoczonych 3:1, ale w bramce Dudka zastępował wówczas Radosław Majdan.
W kolejnych eliminacjach do Mistrzostw Świata w Niemczech w 2006 roku, Jerzy Dudek zagrał w 7 spotkaniach, jednak w końcówce kwalifikacji polskiej bramki musiał już bronić od piłki Artur Boruc. Powodem zmiany była kontuzja Dudka, po której stracił on też miejsce w podstawowej jedenastce drużyny Liverpoolu. Nie chcąc ryzykować niepewnej postawy i gry Dudka na niemieckim Mundialu, trener kadry Paweł Janas, pomimo ognia krytyki, w jakiej się znalazł – nie zdecydował się zabrać Jerzego Dudka na Mistrzostwa Świata.
Po Mistrzostwach z 2006 roku Dudek powracał jeszcze do kadry jeszcze tylko 4 razy. Po dwóch porażkach reprezentacji pod wodzą Leo Beenhakkera (0:2 z Danią oraz 1:3 z Finlandią), Jerzy Dudek nie znalazł już uznania w oczach holenderskiego selekcjonera. Nie poszczęściło mu się także za tymczasowej kadencji Stefana Majewskiego, kiedy w 2009 roku skapitulował w Chorzowie po samobójczym trafieniu piłki Gancarczyka w meczu drużyny przeciwko Słowacji (eliminacje do MŚ 2010).
Po ponad trzech latach Prezes PZPN – Zbigniew Boniek wraz z trenerem kadry – Waldemarem Fornalikiem, podjęli decyzję o zorganizowaniu meczu pożegnalnego dla Jerzego Dudka. Ostatni występ Dudka w biało-czerwonych barwach miał miejsce 20 lutego 2013 roku w Krakowie, a mecz rozegrał się między Polakami a drużyną Liechtensteinu. W wygranym 2:0 spotkaniu, Dudek zagrał do 34. minuty w koszulce z numerem „60”, symbolizującym liczbę występów, jakie Jerzy Dudek łącznie rozegrał w reprezentacji. Udział w tym meczu, pozwolił Dudkowi dołączyć do Klubu Wybitnego Reprezentanta, a także stać się najstarszym kadrowiczem w historii polskiej piłki (40 lat i 73 dni).
4. Dudek prywatnie
Życie prywatne Jerzego Dudka jest spokojne i pozbawione kontrowersji. Od 1996 roku Jerzy Dudek pozostaje w związku małżeńskim z Mirellą, z którą ma dwie córki – Natalię i Wiktorię oraz syna Aleksandra.
Polak zawsze był skromnym i pracowitym człowiekiem, a wartości te wyniósł z rodzinnego domu z górniczymi tradycjami. Nigdy też nie odmawiał wsparcia potrzebującym – czynnie angażując się w takie akcje charytatywne jak „Szlachetna Paczka” czy popularyzując sport w ramach działalności swojej fundacji.
Gdzie mieszka Jerzy Dudek? Aktualnie rezyduje z rodziną pod Krakowem. Prowadzi szereg przedsięwzięć biznesowych (m.in. firma spedycyjna), widywany jest w telewizji jako komentator, a firmy zapraszają go na sesje coachingowe, podczas których często opowiada o stambulskim cudzie.
Były bramkarz i gwiazda polskiej piłki uwielbia każdy rodzaj fizycznej aktywności, a szczególnie upodobał sobie wyścigi samochodowe oraz golf.
5. Dudek – ciekawostki
Foto: James Atoa/Everett Collection
Po latach Jerzy Dudek wyjawił, że w 2001 roku miał już uzgodniony indywidualny kontrakt z Arsenalem. Manager Kanonierów Arsene Wenger nie dogadał się jednak z Feyenoordem, który pierwotnie zażądał podobno za Polaka zaporowe 10 mln euro.
Jerzy Dudek ma dwóch braci. Młodszy o 2 lata Dariusz także był piłkarzem, a w chwili obecnej jest trenerem.
W jednym z wywiadów, Dudek Jerzy wspomniał, że podczas pożegnania z Realem, ówczesny manager José Mourinho proponował mu pracę w sztabie trenerskim.
W trakcie całej kariery w reprezentacji Polski, Jerzy Dudek przepuścił łącznie 61 bramek (w 60 meczach).
Piłkarz ma za sobą kilka epizodycznych ról w popularnych serialach. Występował też jako gość specjalny na scenach kabaretowych.
W 2017 roku Jerzy Dudek został ambasadorem, działającej na polskim rynku marki bukmacherskiej, Superbet.
